
(The Hurt Locker, ඔස්කාර් සම්මාන සහ ඉරාක යුද්ධය පුනරුත්ථාපනය කිරීම නමින් ඩේවිඩ් වෝල්ෂ් විසින් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියට ලියන ලද ලිපියේ සංක්ෂිප්ත පරිවර්තනයකි.)
මේ වසරේ ඔස්කාර් සම්මාන උළෙල තුච්ඡබවේ සහ බියසුලූබවේ සංදර්ශනයක් විය!
ඇකඩමි සම්මාන වැඩියෙන්ම දිනූ The Hurt Locker, Precious සහ Inglourious Basterds යන තුනම එක්තරා අන්දමකින් ප්රතිගාමී වූ ද චිත්රපට කර්මාන්තයේ දූෂිතබව මූර්තිමත් කරන්නා වූ ද, වැරදි ඇඟවුම් සපයන්නා වූ ද චිත්රපට විය.
The Hurt Locker පිළිබඳ ඊනියා ''අදේශපාලනික'' සහ ''අපක්ෂපාතී'' විග්රහයන් එසේම තිබියදී පවා, එය පිළිකුල් සහගත ලෙස යුදවාදී සහ අධිරාජ්යවාදී චිත්රපටයක් වන බව ඉතාම පැහැදිලි ය. අප්රිකානු- අමරිකානුවන්ගේ ජීවිත දෙස කුළුණුබර බැල්මක් හෙලනවායැයි කියන Precious චිත්රපටය පීඩිතයන්ගේ ඉරණම් සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ටම දොස් නගමින්, සමාජ පසුගාමීත්වයේ මඩ ගොහොරුවේ ගිලී යයි.
නාසි විරෝධීයැයි සැලකෙන Quentin Tarantino ගේ Inglourious Basterds නම් ජුගුප්සාජනක චිත්රපටය, ෆැසිස්ට්වාදය ගැන සාකච්ඡා කිරීම වෙනුවට, එයටම ආවේණික අශ්ශීල පරපීඩාකාමුකත්වයේ ලකුණක් ප්රදර්ශනය කරයි.
මේ ත්රිත්වයම නියම වශයෙන් සැලකූ කල, අශෝභන නිර්මාණයන්ය.
සත් වසරකට පෙර, එනම් 2003 මාර්තුවේ දී, අමරිකාව අයුක්තිසහගත ලෙස ඉරාක ආක්රමණය දියත් කිරීමෙන් දින කිහිපයකට පසුව, වාර්තා චිත්රපට අධ්යක්ෂක Michael Moore සිය Bowling for Columbine චිත්රපටයට ඔස්කාර් සම්මාන ලබා ගත් මොහොතේ, ජෝර්ජ් ඩබ්. බුෂ් යනු බොරුකාර ජනාධිපතිවරයෙකු බවට ප්රසිද්ධියේ චෝදනා කළේය. එහිදී ඔහු තව දුරටත් කියා සිටියේ, ''ව්යාජ හේතු දක්වමින්, අප යුද්ධයකට දක්කන මිනිහෙකු යටතේ ජීවත් වන්නට අපට සිදු වී ඇත. අප මේ යුද්ධයට විරුද්ධයි. බුෂ් මහත්තයෝ ඔබ ලැජ්ජා විය යුතුයි!'' යනුවෙනි.
මේ ප්රතිපත්තිගරුක නිර්භීත ප්රකාශයෙන් සත් වසකට පසුව, පසුගිය ඉරිදා රාත්රියේ (ඔස්කාර් සම්මාන උළෙලේදී) චිත්රපට කර්මාන්තය, ඉතාම ගර්හිත ආකාරයෙන් සිය සළුව ගලවා වීසි කරමින් ''නිල වශයෙන්'' නිරුවත් විය. මෙමගින්, මැද පෙරදිග සහ මධ්යම ආසියාවේ පවත්වාගෙන යනු ලබන විජිතවාදී මාදිලියේ යුද්ධවලට, යටත් පිරිසයින් ව්යාජ ලෙස හෝ විරෝධය පළ කිරීමේ උවමනාව මුලූමනින් හැර දමනු ලැබ තිබේ. The Hurt Locker හොඳම චිත්රපටය ලෙස තෝරා ගැනීම වූකලී, සත්ය වශයෙන්ම, ලිබරල් දේශපාලනික සහ මාධ්ය අවකාශය තුළ ඉරාක යුද්ධය අළුත් වටයකින් යළි පණ ගන්වා, පිහිටුවාලීමේ ව්යාපෘතියේ ම කොටසකි. 2003 ඉරාක ආක්රමණය කෙරෙහි විරෝධය ගොඩ නැගීමටත්, බුෂ් පරිපාලනයට එදිරිව සංස්කෘතිකමය සහ මනෝමය ද්වේශයක් ගොඩ නැගීමටත් විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හොලිවුඩයේ ධනවත් ''යුධ විරෝධී'' ලිබරල් මහත්වරු ද මේ සමග එක්ව සිටිති.
The Hurt Locker අධ්යක්ෂිකා Kathryn Bigelow, හොඳම අධ්යක්ෂණයට හිමි ඔස්කාර් සම්මානය පිළිගනිමින් පැවසුවේ, එම සම්මානය ඉරාක, ඇෆ්ගනිස්ථාන සහ ලෝ පුරා යුද බිම් තුළ තම ජිවිතය පරදුවට තබා සේවය කරන හමුදාවල ගැහැණුන්ට සහ පිරිමින්ට පුද කරන බවයි. පසුව, හොඳම චිත්රපටය සඳහා සම්මානය පිළිගනිමින් ඇය පුනරුච්ඡාරණය කළේ, ''තව එක පුද කිරීමක්.... මේ සම්මානය ලෝ පුරා නිල ඇඳුම් අඳින සියලූ දෙනාට පුද කරනවා.... ඔවුන් ඉන්නේ අප වෙනුවෙන්... අප ඉන්නෙ ඔවුන් වෙනුවෙන්...!'' යනුවෙන්.
ඔවුන් ඉන්නේ ''අප වෙනුවෙන්'' නොවේ! එක්සත් ජනපද හමුදාව යනු, බලහත්කාරයෙන් මිලිටරි සේවයේ යොදවාගත් මිනිසුන්ගෙන් සැදි හමුදාවක් නොව වෘත්තීය හමුදාවකි. එය ඇමරිකානු ආර්ථීක අභිවෘද්ධිය පතා ලෝකය පුරා පහර දීමේ බල ඇණියක් ලෙස ක්රියාත්මක වන්නකි. ''භට පිරිස් වලට සහාය දීමේ අවශ්යතාවය'' නැමැති සූත්රය පෙරට දමා ගනිමින්, සකල විධ ලිබරල් මතධාරීහු ද හිටපු වාමාංශිකයෝ ද අධිරාජ්යවාදී යුද්ධය වටා පෙළ ගැසෙමින් හිඳිති. මෙය නරුම වූ ද බියසුළු වූ ද සටන් පාඨයකි. ප්රායෝගිකව ගතහොත්, එයින් ඇඟවෙන්නේ මේ ම්ලේච්ඡ යුද්ධයන්ගේ ප්රභවය, මෙහෙයුම් උපක්රම සහ අරමුණු පිළිබඳ විවේචන යටපත් කොට දැමීමයි.
The Hurt Locker ඔසවා තැබීම සඳහා වූ සම්මාන පිදීමේ ව්යාපෘතියේ සාර්ථකබව මගින්, විචාරකයන්ගේ මෙන්ම ඊනියා හොලිවුඩ් ''ප්රභූන්''ගේ බුද්ධිමය බංකොලොත්භාවය පිළිබිඹු වෙයි. එකී චිත්රපටය ජනතාව විසින් වැළඳ ගනු ලැබූවක් නොවේ. ගාඩියන් සඟරාවට Jeremy Kay මෙසේ ලියා තිබිණි. ''මේ ත්රාසජනක චිත්රපටය ඇමරිකාවෙන් නිපදවුනු විශිෂ්ටතම ඉරාක යුද චිත්රපටය ලෙස දයාබර පිළිගැනීමකට ලක් විණ. ඇත්ත වශයෙන්ම එය මෑත කාලීනව නිපදවූ චිත්රපට අතරින් යුද්ධය පිළිබඳ විශිෂ්ටතම අභ්යන්තරික විවරණය ගෙන එන්නකි.'' මේ ප්රකාශය ව්යාජයකි. සිදු වූයේ, මෙයට වඩා විශිෂ්ට සිනමා කෘති සේ සැලකිය හැකි Battle for Haditha, In the Valley of Elah සහ තවත් චිත්රපට ඇමරිකානු සහ ඇමරිකානු ගැති මාධ්ය විසින් හිතාමතාම කොන්කරනු ලැබ දැමීමයි.
The Hurt Locker අධ්යක්ෂිකාව ඔස්කාර් සම්මානයක් දිනූ පළමු කාන්තාවයි. ''එය අපූරු වැඩක්!'' Jeremy Kay තවදුරටත් කියයි. ''හිතාගත නොහැකි වේගයෙන් කාන්තාවක් ඔස්කාර් දිනීම පිළිබඳ කතාබහ පැතිරගියා. නාම යෝජනා ඉදිරිපත් වුන පෙබරවාරි දෙවැනි දා පටන් කිසිවෙක් මේ ගැන හැරෙන්නට වෙන කිසිවක් කතා නොකළ තරම්!''
වෙනත් විදිහකට කියන්නේ නම්, වෙන කිසිවකටත් වඩා වැදගත් ම තුරුම්පුව වී ඇත්තේ අධ්යක්ෂිකාවගේ ලිංගයයි! ඇත්තෙන්ම සිදු වූ කතාව මෙය නොවේ. සිදු වූයේ, ඇකඩමි සම්මාන තෝරන මණ්ඩලය, The Hurt Locker චිත්රපටයේ තේමාවට වහ වැටී එය වටා රංචු ගැසීමයි.
වාස්තවිකත්වය සහ තථ්යතාවයේ වේශයෙන්, අධ්යක්ෂිකාව කරන්නේ, ''දඩබ්බර මිනිහෙක්''ගේ එනම්; බෝම්බ නිෂ්ක්රීය විශේෂඥ විලියම් ජේම්ස්ගේ දෂ්ඨි කෝණයෙන් ඉරාක යුද්ධය අපට පෙන්වීමයි. එමගින්, ඉරාකය තුළ ඇමරිකානු හමුදා ලැග සිටීම කිසි විටෙක ප්රශ්ණ නොකරයි. ඒ වෙනුවට, ''එඩිතර'' (ඇත්තටම නම්... මනෝව්යාධික!) හැසිරීම් ඇති චිත්රපටයේ චරිත විසින් ජීවිත දහස් ගණනක් බේරා ගනු ලබන අන්දම වීරත්වයට නගා අපට පෙන්වයි.
බෝම්බ නිෂ්ක්රීය කිරීමේ අවස්ථාවල යොදා ගෙන ඇති කෙටි දෙබස් බොහෝ විට නොමග යවන සුළු ඒවාය. අධ්යක්ෂිකාවට සොල්දාදුවන් කෙබඳු ද යන්න තබා සාමාන්යයෙන් මිනිසුන් අන්තර් ක්රියා කරන්නේ කෙසේද යන්න ගැනවත් කිසිදු හැඟීමක් නොමැති සේය. ඇගේ කලින් චිත්රපට (එනම්; The Loveless, Near Dark, Blue Steel, Point Break සහ Strange Daysහි) කිසිවක් ජීවිතය පිළිබඳව සාකච්ඡා නොකරයි. ඒවා පශ්චාත් ව්යුහවාදී සහ පශ්චාත් නූතනවාදී දාර්ශනික කෑලි-බෑලි මූට්ටු කිරීමෙන් සාදන ලද වියවුල් සහගත අඳුරු නිරූපණයන්ය.
Bigelow බලයෙන්, ප්රචණ්ඩත්වයෙන් හා යුද්ධයෙන් වශී වී සිටින අන්දම ඉතාම පැහැදිලිය. ඈ යුද්ධය දකින්නේ චිත්තාකර්ෂක සහ ඉතාම නාට්යාකාර ලෙසය. ඇය ''කලහකාරීත්වය එනම්; යුද්ධය සඳහා මූලික අවශ්යතාවක් ඇත'' යන අදහසට ආසක්තව සිටියි. එබැවින්, ''සටන් කිරීම සඳහා මනෝ විද්යාත්මක ප්රේරණයක් හෝ ඇබ්බැහියක් හෝ ආකර්ෂණයක්'' ඇතැයි යන විනිශ්චයකට ඇයම පැමිණෙයි!
චිත්රපටයට ප්රශංසා කරන්නෝ, හිතන්නේ එකී කරුණ සම්බන්ධයෙන් Bigelowට විවේචනයක් ඇති බවය. නො එසේනම් ඒ ගැන ඈ වැලපෙන බවය. ඊට පටහැණිව, ඇත්ත වශයෙන් සිදු වන්නේ The Hurt Locker මගින් යුද්ධය උත්කර්ෂයට නැංවීමයි. ඇගේ චිත්රපටයට පාදක කර ගැණුනු හිටපු අභ්යන්තරික වාර්තාකරුවෙකු වන Mark Boalගේ පිටපත ''යුධ-විරෝධී'' එකක් නොවේ. එය හුදෙක් ඉරාක සංහාරයේ යෙදී සිටින එක්සත් ජනපද හමුදාවන් ගෙවනු ලබමින් සිටින මිල ගැන කතා කිරීම සඳහා ලබා ගත් ඉසිඹුවක් පමණි. පහුගිය අගෝස්තුවේදීත් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියෙන් අප සඳහන් කළ පරිදි, මේ චිත්රපටය පිළිබඳ විශාලතම මිත්යාව නම්, ඉරාකයේ සමස්තය සලකා බැලීමකින් තොරව, එක්සත් ජනපද හමුදාවන්ගේ මානසික සහ සදාචාරාත්මක පසුබිම නිවැරදි ලෙස විග්රහ කළ හැකියැයි නිර්මාණකරුවන් විසින් විශ්වාස කරනු ලැබීමයි.
චිත්රපටය ඔස්කාර් සම්මාන උළෙලේ දී සාර්ථක වූයේ, එක්තරා විචාරකයෙක් චිත්රපටය සම්බන්ධයෙන් ප්රශංසාත්මකව පැවසූ පරිදි ''එය යුද්ධය සම්බන්ධ කිසිදු දේශපාලනික විනිශ්චයක් ඇති කර ගැනීම සඳහා ප්රේක්ෂකයාට බල නොකරන'' බැවිනි. එමගින් ඔබාමා පාලනයත්, පෙන්ටගනයත් ප්රශ්න නොකෙරෙන බැවිනි.
පැහැදිලිවම, වාර්ෂික ඇකඩමි සම්මාන ප්රදානෝත්සවය යනු හුදෙක් හොලිවුඩයට තමන්වම ප්රශංසා කර ගැනීම වෙනුවෙන් පවත්වන උළෙලක් පමණක් නොවේ. එය එක්සත් ජනපදයේ පමණක් මිලියන හතළිහක් ජනතාව විසින් විවිධ සන්නිවේදන මාධ්ය හරහා නරඹනු ලබන, ඇමරිකානු ජන ජීවිතයේ සාමූහික වතාවතක් බවට පත්ව ඇති උළෙලකි. එනිසාවෙන්ම, පොදු මහජන මතය හැඩ ගැස්වීමටත්, මෙහෙයවීමටත් එයට ඇත්තේ අනල්ප විභවයකි. එබැවින්, එබඳු වෙනත් අවස්ථාවන් සම්බන්ධයෙන් සිදු වෙන්නාක් මෙන්ම, ඔස්කාර් සම්මාන දැක්ම ද සම්පූර්ණ පාලනයක් සහිත ''පිටපතේ නැති කිසිවක් නොසිදුවන'' උළෙලක් බවට පත්ව තිබේ.
මේ ලිපිය මුලදී සඳහන් කරන ලද, 2003 දී Michael Moore දිනූ සම්මානය පවා විශාල පාලනයකට යටත්ව ලබා දුන් එකක් විය. මෙවර හොඳම වාර්තා චිත්රපටයට හිමි සම්මානය සඳහා නාමයෝජනා ලැබුණු Judith Ehrlich සහ Rick Goldsmithගේ The Most Dangerous Man In America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers චිත්රපටය, 1971 වසරේ වියට්නාම් යුද්ධයේදී පෙන්ටගනයේ ක්රියාකාරීත්වය පිළිබඳ රහස් ප්රසිද්ධියේ හෙළිදරවු කළ Ellsberg පිළිබඳ තැනුනු එකකි. එහෙත්, නිවටකමට සහ දූෂණයට යට වුනු වත්මන් වටපිටාවේ, එබඳු අධිකාරීත්වයට එරෙහිව නැගී සිටි මිනිසුන් ගැන මතක් කිරීම පවා මොන තරම් කරදරයක්ද?
ඒ වෙනුවට හොඳම වාර්තා චිත්රපටයට හිමි සම්මානය දිනා ගත්තේ, වාර්ෂිකව ඩොල්පින් සහ මුහුදු ඌරන් විශාල සංඛ්යාවක් බිහි කරන, ජපානයේ එක්තරා ධීවර ගම්මානයක් ගැන කියවෙන The Cove නම් චිත්රපටයයි. එහි තේමාව වැදගත් විය හැක. එහෙත්, ජන ඝාතක වියට්නාම් යුද්ධය නතර කිරීම හෝ වියට්නාම් යුද්ධයේම වත්මන් පුනර්රූපනය වූ ඉරාක සහ ඇෆ්ඝගනිස්ථාන යුද්ධය ගැන කතා කිරීමට වඩා ධීවර ගම්මානයක් ගැන කතා කිරීම වැදගත් වන්නේ කෙසේද?
කෙටියෙන් කිවහොත්, මේ වසරේ ඇකඩමි සම්මාන උළෙල විශාල පසු බැස්මකි. සෘජු සහ අවංක හොලිවුඩ් අධ්යක්ෂකවරුන්, පිටපත් රචකයන් හෝ නළු-නිළියන් වේ නම් කට අරින්නට කාලයයි මේ. මේ පවතින තත්ත්වය, චිත්රපට කර්මාන්තය සම්බන්ධයෙන් හෝ සමාජමය වශයෙන් හෝ කිසිදු අන්දමකින් හෝ වර්ධනය වී තහවුරු වෙන්නට ඉඩ දීම විශාල අන්තරායයකි.
මාර්තු 11, 2010
ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය
ඩේවිඩ් වෝල්ෂ්
පරිවර්තනය - කූඹියා
මේ බූන්දිය ඔබේ මූණු පොතට එක් කරන්න | Share this Boondi on Facebook